Warunki techniczne budynków są zbiorem przepisów obejmujących wymagania, jakie stawiane są nowym budynkom. Są związane z zaostrzeniem norm, które mają na celu minimalizację zużycia energii w budynkach, a także zapewnieniem funkcjonalności i bezpieczeństwa. Jakie przepisy obowiązują, na czym polegają i czego można się spodziewać po nadchodzącej nowelizacji?
Warunki techniczne budynków – czym są i kogo obowiązują?
Warunki techniczne budynków, w literaturze branżowej określane skrótem WT, to zbiór przepisów dotyczących usytuowania i konstrukcji budynków. Dotyczą w dużej mierze poprawy izolacji termicznej i ograniczenia zużycia prądu. Przepisy te mają na celu zmniejszenie energochłonności budynków. W perspektywie czasu wszystkie budynki wznoszone na terenie UE mają być zeroenergetyczne, czyli wykazywać zerowe zużycie energii pochodzącej z zewnątrz.
Regulacje Warunków technicznych budynków prowadzono w Polsce w 2021 roku z inicjatywy Parlamentu Europejskiego. Obowiązują wszystkich projektantów i inwestorów, którzy wznoszą nowe budynki od stycznia 2021 roku. Muszą je spełnić także osoby, które decydują się na modernizację starszych budynków. Przepisy obejmują wszystkie budynki mieszkalne, komercyjne, biurowe i użytkowe. Nie dotyczą obiektów małej architektury, sezonowych lub szczególnego przeznaczenia, takich jak domki letniskowe, garaże czy pomieszczenia gospodarskie.
Podstawy prawne warunków technicznych budynków
Warunki techniczne budynków mają umocowanie w polskim systemie prawnym i stanowią część przepisów wykonawczych do Prawa budowlanego. To ta grupa przepisów określa ogólne ramy procesu inwestycyjno-budowlanego, a uzupełniają ją rozporządzenia wydawane przez ministra do spraw budownictwa. Najważniejszym aktem regulującym szczegółowo warunki techniczne i dostosowującym polskie prawo do unijnych regulacji, zwłaszcza do dyrektywy EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 21 grudnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. poz. 2351)
Najważniejsze wymagania warunków technicznych dla budynków mieszkalnych i usługowych
Regulacje przepisów budowlanych, mających na celu dostosowanie rodzimego prawa do założeń UE, dotyczą głównie energooszczędności budynków. Ma to na celu zmniejszenie zużycia energii, ochronę środowiska naturalnego, a także poprawę poziomu samowystarczalności budynków. Nowe wymagania mają trzy podstawowe założenia:
ograniczenie zapotrzebowania na energię pierwotną dla instalacji działających w budynku. Dotyczy to energii pochodzącej z zewnątrz, czyli prądu i paliw grzewczych, jednak nie dotyczy energii pozyskanej w ramach obiektu;
zwiększenie energooszczędności obiektów poprzez zastosowanie odpowiednich technologii, typów konstrukcji i materiałów budowlanych;
modernizację kotłów grzewczych na bardziej ekologiczne i wydajne, a w perspektywie czasu odejście od paliw kopalnych na rzecz Odnawialnych Źródeł Energii.
Wskaźniki techniczne w WT – czym są i jak je rozumieć?
W przepisach regulujących WT 2021 znalazły się wskaźniki techniczne stanowiące twarde kryterium oceny, czy budynek spełnia normy. Są to mierzalne parametry, które oblicza się na etapie projektowania, a muszą być osiągnięte już po zakończeniu prac budowlanych. Dotyczą przede wszystkim zapotrzebowania na energię i ograniczenia jej utraty.
Wskaźnik energii pierwotnej (EP)
Ten współczynnik określa, ile energii wytwarzanej z zasobów naturalnych zużywa obiekt na potrzeby związane z ogrzewaniem, przygotowaniem ciepłej wody, chłodzeniem, a także oświetleniem. Od 2021 roku maksymalne wartości EP zostały obniżone do poziomu 70 kWh/m2 rocznie. W to zużycie nie wlicza się energii pozyskanej z pomp ciepła, fotowoltaiki, czy rekuperacji, jeśli takie systemy projektowane są w obrębie budynku.
Współczynnik przenikania ciepła (U)
Współczynnik określa, jak skutecznie przegrody budynku utrzymują ciepło wewnątrz. Określa się go dla ścian i dachu, a także okien i drzwi zewnętrznych. W nowelizacji z 2021 roku ustalono, że U nie może przekroczyć:
0,2 W/m2 dla ścian zewnętrznych;
0,9 W/m2 dla okien w ścianach i drzwi balkonowych;
1,1 W/m2 dla okien połaciowych.
Jak sprawdzić, czy budynek spełnia obowiązujące warunki techniczne?
Istnieje kilka sposobów na to, żeby ocenić, czy budynek spełnia warunki techniczne. Najłatwiejszym jest kontrola dokumentacji technicznej i projektu budowlanego jeszcze na etapie prowadzenia prac. W projektach nowych budynków muszą się znaleźć dodatkowo odpowiednie obliczenia dotyczące EP. Dla starszych obiektów wystarczy konsultacja z konstruktorem, projektantem lub audytorem energetycznym w celu dokonania takich obliczeń.
Jeśli nie ma dostępu do dokumentacji lub budynek jest starszy, można przeprowadzić konsultacje budowlane i audyt energetyczny w budynku. Za pomocą specjalistycznego sprzętu i przeprowadzając inspekcję lokalną, można dokonać niezbędnych obliczeń i sprawdzić, czy budynek spełnia obowiązujące wymagania.
Zmiany w projekcie nowego rozporządzenia WT – co może się zmienić w najbliższych latach?
W 2025 roku prowadzone są konsultacje dotyczące projektu nowego rozporządzenia WT. Znalazło się w nim wiele zmian dotyczących funkcjonalności, a także efektywności i charakterystyki energetycznej obiektu. Nowelizacja przepisów dotyczących WT ma obowiązywać od 20 września 2026 r. Zmiany mogą obejmować następujące kwestie:
wprowadzenie standardu „bezemisyjnego” dla nowych budynków, co oznacza, że obiekty nie będą mogły emitować na miejscu CO2 z paliw kopalnych;
redukcja dopuszczalnego EP do około 63 kWh/m2 na rok dla budynków jednorodzinnych i 58 kWh/m2 na rok dla wielorodzinnych;
wyposażenie nowych budynków w instalacje do generowania energii słonecznej;
wymóg stosowania automatycznej regulacji, monitoringu i sterowania systemami takimi jak ogrzewanie, klimatyzacja i oświetlenie.
Zmiany mają objąć także inne obszary niezwiązane ze zużyciem energii w domach. W projekcie znalazły się między innymi:
wyposażenie wszystkich obiektów użyteczności publicznej o wysokości minimum trzech kondygnacji w dźwig osobowy dla osób niepełnosprawnych;
wprowadzenie ograniczeń stosowania palnych materiałów izolacyjnych, zwłaszcza w elewacjach budynków wielokondygnacyjnych;
obowiązek projektowania punktów ładowania dla pojazdów elektrycznych i zakaz lokalizowania magazynów energii w podziemiach budynków wielokondygnacyjnych.
Najczęstsze pytania o warunki techniczne budynków
Temat warunków technicznych dla budynków jest dosyć skomplikowany i może pozostawiać wiele wątpliwości. Żeby je rozwiać, przygotowaliśmy serię najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi.
Czym są warunki techniczne budynków i kto musi je spełniać?
Warunki techniczne to przepisy określające minimalne wymagania dla budynków w zakresie bezpieczeństwa, komfortu i energooszczędności. Muszą je spełniać inwestorzy, projektanci, deweloperzy oraz właściciele budynków modernizowanych. Bez zgodności z WT nie ma możliwości uzyskania pozwolenia na budowę ani odbioru technicznego obiektu.
Jakie wskaźniki techniczne budynków są najważniejsze w WT 2021?
Najważniejszymi czynnikami w WT są współczynnik przenikania ciepła (U), który określa izolacyjność przegród, oraz wskaźnik zapotrzebowania na energię pierwotną (EP). Od 2021 roku wartości graniczne zostały obniżone, by wymusić realizację budownictwa oszczędnego energetycznie, a planowane zmiany mają obniżyć je jeszcze wyraźniej.
Jak sprawdzić, czy projekt domu spełnia aktualne warunki techniczne?
Spełnienie WT ocenia się na etapie projektu budowlanego, który musi zawierać charakterystykę energetyczną budynku. Projektant oblicza wartości wskaźników U i EP, a potem zestawia je z wymaganiami przepisów. Dodatkowym potwierdzeniem po zakończeniu budowy jest świadectwo charakterystyki energetycznej.
Jakie zmiany w warunkach technicznych budynków planuje nowe rozporządzenie?
Projekt nowego rozporządzenia przewiduje dalsze zaostrzenie wymagań energetycznych i wprowadzenie standardu budynków bezemisyjnych. Nowe budynki będą musiały korzystać z OZE, systemów automatyki i rozwiązań ograniczających zużycie energii. Planowane są też zmiany w zakresie bezpieczeństwa pożarowego i ułatwienia poruszania się dla osób niepełnosprawnych.
Czy istnieją wyjątki od stosowania warunków technicznych dla budynków?
Tak, istnieją szczególne przepisy dla obiektów zabytkowych, gdzie niektórych wymagań nie da się zastosować. W przypadku przebudowy lub rozbudowy budynku obowiązek dotyczy z reguły tylko tej części, która jest objęta pracami.
Do czasu wprowadzenia nowelizacji rozporządzenia WT, wszystkie budynki wznosi się w myśl obowiązujących przepisów z 2021 roku. Jeśli potrzebujesz obiektu sezonowego na działkę rekreacyjną, skorzystaj z oferty Drewnolandia.pl. Jako producent domków letniskowych dbamy o to, żeby nasze obiekty spełniały wszystkie wymagania przewidziane w przepisach budowlanych.
