Samowola budowlana to temat, który wzbudza silne emocje, ponieważ w Polsce dochodzi na tym tle do wielu nadużyć. Załatwienie pozwolenia na budowę bywa skomplikowane i czasochłonne. Z tego powodu coraz więcej osób inwestuje w domy do 35 m kw., których budowę w większości przypadków wystarczy jedynie zgłosić w Starostwie Powiatowym lub Urzędzie Miasta.
Na początku lutego tego roku silny wiatr zerwał dach z wypożyczalni sprzętu narciarskiego w Bukowinie Tatrzańskiej. Jak się okazało, obiekt był źle zabezpieczony i postawiony bez zezwolenia. To tragiczne wydarzenie nie było odosobnionym wypadkiem. W 2018 r. wydano przeszło 4 tys. nakazów rozbiórki budynków (1). Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie zauważa jednak, że organy nadzoru budowlanego działają nieskutecznie. Oznacza to, że konstrukcji, którym grozi zawalenie, może być znacznie więcej (2). Gdzie zgłosić samowolę budowlaną i szybko rozwiązać ten problem?
Samowola budowlana – definicja
Terminem tym określa się prace budowlane wykonane bez uzyskania stosownego pozwolenia lub zgłoszenia nieruchomości, a czasami wbrew decyzji wydanej przez kompetentny organ. Kwestie te precyzuje Prawo budowlane. Samowola budowlana wiąże się z konsekwencjami w postaci kary finansowej oraz nakazu rozbiórki, co dokładnie precyzuje art. 49 b.1.: „Organ nadzoru budowlanego nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej” (3). Należy podkreślić, że kara za samowolę budowlaną nie podlega zwrotowi. Inaczej wygląda to w przypadku opłaty legislacyjnej – kiedy procedura legalizacji nie dojdzie do skutku, wpłacona kwota trafi z powrotem na konto inwestora.
Legalizacja samowoli budowlanej – krok po kroku
Jeśli jesteś właścicielem budynku, który nie został dopuszczony do użytku, powinieneś jak najszybciej poinformować o tym stosowny urząd. Jak zalegalizować samowolę budowlaną? Aby załatwić formalności, inwestor powinien złożyć następujące dokumenty (4):
wniosek o legalizację samowoli budowlanej do organu nadzoru budowlanego,
dokument potwierdzający, że samowole budowlane są zgodne z planem zagospodarowania przestrzennego,
projekt budowlany oraz inne wymagane załączniki, w tym opinie, uzgodnienia, pozwolenia,
oświadczenie o prawie do dysponowania konkretną nieruchomością.
Zalegalizowanie samowoli budowlanej odbywa się po analizie wszystkich dostarczonych dokumentów.
Jak uniknąć kary za samowolę budowlaną?
Legalizacja samowoli budowlanej to spory koszt. Warto jednak wiedzieć, że można starać się o częściowe lub całkowite umorzenie poniesionej opłaty. W tym celu składa się wniosek do wojewody. Bezpłatna legalizacja samowoli budowlanej jest rozpatrywana indywidualnie. Pod uwagę bierze się sytuację rodzinną oraz majątkową.
Po jakim czasie samowola budowlana ulega przedawnieniu?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami przedawnienie samowoli budowlanej nie jest możliwe. Oznacza to, że jeśli sprawa się wyda, jest się narażonym na sankcje. Samowola budowlana to czyn karalny, a konsekwencje, z którymi trzeba się liczyć to m.in. nakaz rozbiórki. Czasem jednak trudno określić, czy dany obiekt powstał legalnie, co może być rozpatrzone na korzyść inwestora.
Samowola budowlana – przedawnienie po 20 latach?
Wszystko wskazuje na to, że wkrótce zmienią się przepisy Prawa budowlanego i legalizacja samowoli budowlanej za darmo stanie się faktem. Właściciele nieruchomości liczących co najmniej 20 lat w końcu odetchną z ulgą. Projekt nowelizacji przewiduje, że zgłoszenie samowoli budowlanej będzie znacznie prostsze. Żeby spełnić formalności, wystarczy przedstawić ekspertyzę techniczną potwierdzającą bezpieczeństwo użytkowania nieruchomości. Nowe przepisy wejdą w życie prawdopodobnie jeszcze w tym roku. Jak przekonuje Jadwiga Emilewicz, Minister Rozwoju, łatwiejsza legalizacja samowoli budowlanej i inne proponowane zmiany mają na celu podniesienie jakości życia (5).
Załatw szybko formalności. Pamiętaj, że legalizacja budynku to skomplikowana procedura
Dlatego warto rozważyć inwestycję w lokale do 35 m kw (obecnie jest to już 70 m kw). Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego tego typu obiekty można stawiać bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, o ile spełniają one określone przepisami wymogi. Wystarczy jedynie zgłosić inwestycję w Starostwie lub Urzędzie Miasta wraz z kompletem dokumentów. Więcej o tym piszemy w naszym artykule Domki drewniane bez pozwolenia na budowę – sprawdź obowiązujące przepisy!. Trzeba jednak pamiętać, aby zająć się tym jeszcze przed rozpoczęciem prac – lepiej nie przekonywać się na własnej skórze, co grozi za samowolę budowlaną. Kwestie związane z procedurami szczegółowo wyjaśniają specjaliści z Drewnolandii. Pomagają oni też w dopełnieniu wszelkich spraw administracyjnych, dostarczając na życzenie komplet niezbędnych przy zgłoszeniu szkiców i przekrojów zamawianej konstrukcji.
Postaw na domki drewniane
Drewniane obiekty - domki letniskowe i całoroczne są popularne w wielu krajach, m.in. w Kanadzie czy krajach skandynawskich. Użytkownicy doceniają je za swoisty mikroklimat i oryginalny wygląd – naturalny materiał prezentuje się wyjątkowo efektownie o każdej porze roku. Rozwiązanie ma wiele zalet. Do jednych z podstawowych zalicza się szybkość realizacji, różnorodność projektów, trwałość. Ponadto konstrukcje szkieletowe można w dowolnym momencie rozbudować. Interesują Cię domki drewniane bez pozwolenia? Skontaktuj się z nami, a udzielimy Ci więcej informacji na ten temat.
Samowola budowlana, skomplikowana legalizacja – uniknij takiego scenariusza!
Warto pamiętać o dopełnieniu wszelkich formalności. Aby nie stresować się skomplikowanymi procedurami związanymi z uzyskaniem pozwolenia na budowę, zdecyduj się na inwestycję w obiekty do 35 m kw. W ten sposób szybko uporasz się z zawiłościami urzędniczymi i nie będziesz się zastanawiać, jaka kara grozi za samowolę budowlaną.
Źródła:
1. Legalizacja w świetle prawa budowlanego. Wysokość opłat legalizacyjnych i kar za samowolę budowlaną, https://sdr.gdos.gov.pl/Documents/OO%C5%9A/Spotkanie%2015-17.04.2019/Legalizacja%20w%20%C5%9Bwietle%20prawa%20budowlanego.pdf
2. Raport „Prawidłowość kontroli i skuteczność postępowań egzekucyjnych prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego”, NIK, 2019, https://www.nik.gov.pl/plik/id,21752,vp,24404.pdf.
3. Prawo budowlane (Dz. U. 2019 poz. 1186)
5. https://www.gov.pl/web/rozwoj/zmiany-w-prawie-budowlanym--prostszy-i-szybszy-proces-inwestycyjny
